Podatek od pożyczki od osoby prywatnej – czy jest obowiązkowy?

Kiedy potrzebujemy pożyczyć pieniądze do wyboru mamy kilka rozwiązań. Możemy udać się do banku lub skorzystać z ofert firm pożyczkowych działających online w postaci usług takich jak chwilówki. Pieniądze możemy również pożyczyć od znajomych lub rodziny. Należy jednak pamiętać, że ostatni sposób wiąże się z koniecznością opłacenia dodatkowego podatku. Z artykułu dowiesz się, ile wynosi taki podatek od pożyczki i jakie są zwolnienia.

Pożyczka od osoby prywatnej – na czym polega?

Podatek od pożyczki odprowadzany jest do urzędu skarbowego z tytułu zaciągniętego zobowiązania. Zgodnie z ustawą określany jest jako PCC, czyli podatek od czynności cywilnoprawnych. Obowiązek jego zapłaty powstaje wyłącznie w przypadku otrzymania pożyczki od osoby fizycznej, czyli tzw. pożyczki prywatnej. Nie zapłacimy go zatem, kiedy skorzystamy z kredytu bankowego lub pożyczki proponowanej w firmach pozabankowych.

PCC od pożyczki uregulowany został już w 2000 roku w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych. Po nowelizacji ustawy z 2019 roku nastąpiła zmiana stawek PCC i aktualne stawki na rok 2021 są znacznie niższe niż kilka lat temu. 

PCC od pożyczki od osoby prywatnej – kto zapłaci?

Pożyczka od osoby prywatnej to inaczej pożyczka zaciągnięta od osoby fizycznej, czyli takiej, która nie prowadzi działalności gospodarczej. W tym przypadku pożyczkodawcą może być: rodzina, znajomi lub dowolna obca osoba. 

Sposób udzielania takich pożyczek uregulowany jest w Kodeksie cywilnym, a samo zawarcie pożyczki jest znacznie mniej sformalizowane niż w przypadku kredytów bankowych, czy nawet chwilówek. Pamiętać należy o tym, że pożyczka powyżej 1000 zł ma być zawarta w formie pisemnej. 

Obowiązek zapłaty podatku PCC od pożyczki prywatnej nałożony zostaje na pożyczkobiorcę z chwilą zawarcia umowy pożyczki niezależnie od warunków, na jakich została udzielona. Nie ma więc znaczenia ani oprocentowanie, ani to czy pożyczka została zwrócona. Podstawą opodatkowania w tym przypadku jest sama wartość pożyczki, czyli to ile wyniesie podatek od pożyczki PCC, zależy wyłącznie od wysokości kwoty, jaką pożyczymy. 

Jaka jest wysokość PCC od osoby prywatnej?

Stawka podatku PCC od osoby prywatnej na rok 2021 pozostaje bez zmian i wynosi 0,5 proc. od wartości pożyczonej kwoty lub wartości rzeczowej. W przypadku wypłaty pożyczki w ratach obowiązek zapłaty nałożony jest na każdą jej część. Bardzo ważne jest to, że obowiązek zapłaty podatku PCC naliczany jest dopiero od kwoty, która przekroczy wartość zwolnioną z podatku. 

Kto jest zwolniony z podatku od pożyczki prywatnej?

W ustawie przewidziano sytuacje, w których jesteśmy zwolnieni z zapłaty podatku PCC od umowy pożyczki. Zgodnie z przepisami do takich wyjątków należą pożyczki:

• do 1000 zł – pożyczka od znajomych, przyjaciół czy obcej osoby o wartości poniżej tej kwoty całkowicie zwalnia z obowiązku zapłaty podatku PCC,
• do 9637 zł – zastosowanie ma w przypadku, kiedy stronami umowy są osoby znajdujące się w pierwszej grupie podatkowej: mąż, żona, syn, córka,  wnuki, prawnuki, matka, ojciec, dziadkowie, rodzeństwo, ojczym, macocha, synowa, zięć oraz teściowie. Limit ten sumowany jest przez 5 lat, osobno na każdą z osób,
• udzielone przez akcjonariusza lub wspólnika na rzecz spółki kapitałowej,
• z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, od związków zawodowych, funduszów zakładowych, kas zapomogowych, spółdzielczych, oszczędnościowo-kredytowych SKOK,
• od zagranicznych przedsiębiorców, czyli takich, którzy nie mają siedziby ani zarządu na terenie Polski.

Ile wynosi kara za brak opłaty PCC od pożyczki?

Pożyczając pieniądze od osoby prywatnej ważne jest to, żeby środki zostały przekazane w taki sposób, aby można było łatwo potwierdzić wysokość pożyczki, np. poprzez przelew bankowy lub przekaz pocztowy. Zadbajmy też o to, aby wartość tej kwoty została wpisana do umowy pożyczki. O tym, jak prawidłowo sporządzić umowę, przeczytasz również w artykule: Co charakteryzuje umowę pożyczki?

Konsekwencją braku uregulowania należnego podatku PCC od umowy pożyczki od osoby prywatnej, może być naliczenie przez urząd skarbowy 20 proc. podatku od wartości udzielonej pożyczki. Dla przypomnienia prawidłowo opłacony podatek stanowi 0,5 proc.

Jak załatwić formalności PCC od pożyczki?

Od momentu otrzymania środków z pożyczki mamy 14 dni, aby złożyć obowiązkową deklarację PCC-3 do urzędu skarbowego i opłacić podatek PCC. Taką deklarację możemy złożyć osobiście w odpowiednim urzędzie skarbowym lub online poprzez stronę ministerstwa finansów.

Druga opcja jest zdecydowanie wygodniejsza i pozwala zaoszczędzić czas na załatwienie urzędowych formalności. Dla ułatwienia na jednej deklaracji możemy zgłosić trzy zobowiązania. Deklarację składamy również, jeżeli wartość pożyczki nie przekracza kwoty zwolnionej z podatku. Należny podatek przelewamy z własnego rachunku bankowego.