Co to jest deflacja? Definicja

Deflacja to długotrwały proces polegający na spadku przeciętnego poziomu cen w gospodarce. Zwiększa się siła nabywcza pieniądza, co oznacza, że za te same pieniądze możemy kupić więcej towarów i usług. Jest to zjawisko odwrotne do inflacji. Z punktu widzenia konsumenta deflacja może wydawać się pozytywną zmianą rynkową, jednak w ujęciu makro prowadzi do szeregu niekorzystnych zmian i procesów:

produkcja dóbr przestaje być opłacalna – powodem jest sprzedaż produktów po niższej cenie, koszt produkcji staje się wyższy,
powoduje obniżki płac i świadczeń – spadek produkcji generuje redukcję etatów.

Jakie są przyczyny deflacji?

Określenie przyczyn deflacji to skomplikowany proces, który jest przedmiotem badań ekonomistów. Wyjaśnienie zjawiska zajmuje wiele miesięcy. Jest jednak kilka elementów, na które należy zwrócić uwagę:

nadmierne oprocentowanie lokat i depozytów – prowadzi do wzrostu siły nabywczej pieniądza, wolimy oszczędzać niż kupować,
brak odpowiedniej polityki pieniężnej – powstają zawirowania w obszarze emisji pieniądza, waloryzacji i stóp procentowych,
brak odpowiedniej emisji pieniądza – nieodpowiednia do zapotrzebowania, nie nadąża za rozwojem gospodarczym kraju.

Co może być skutkiem deflacji?

Podstawowym skutkiem deflacji jest wzrost siły nabywczej pieniądza. Oznacza to, że za tę samą kwotę nominalną np. 100 zł możemy kupić więcej rzeczy i usług. Jednak nadmierna deflacja to zjawisko niebezpieczne, którego konsekwencją może być m.in.:

wzrost realnej wartości zobowiązań kredytowych – wzrost stóp procentowych przy zmiennym oprocentowaniu kredytów oznacza wyższe raty, często spłata zobowiązań przestaje być możliwa, konsumenci ogłaszają bankructwa i upadłości,
ograniczenie produkcji – sprzedaż poniżej kosztów produkcji przestaje się opłacać,
zmniejszenie płac i stawek świadczeń – spadek zatrudnienia, zwolnienia związane z redukcją etatów,
wzrost deficytu budżetowego – większa liczba osób bezrobotnych, wyższe koszty polityki socjalnej i społecznej.

W Polsce przykładem okresu, w którym mieliśmy wystąpiło zjawisko deflacji, był czas od połowy 2014 roku aż do listopada 2016 roku, kiedy Główny Urząd Statystyczny po raz pierwszy ogłosił dodatni wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych.