Przychód a dochód – jaka jest różnica? Jak obliczać?

Potoczna wiedza na temat różnic między przychodem a dochodem często odbiega od podstawowej wiedzy ekonomicznej, co może rodzić pewne niedogodności życia codziennego czy zawodowego, zwłaszcza, jeśli pojęcia te traktuje się, jako bliskoznaczne. Zatem, jak należy rozumieć dochód, a jak przychód? Zachęcamy do zgłębienia wiedzy na ten temat!

Przychód = łącznej wartości zarobek

Pojęcie przychodu wiąże się ściśle z powstawaniem w pewnym czasokresie korzyści o charakterze ekonomicznym. Te z kolei powstają albo wskutek zwiększania posiadanych wartości, albo z drugiej strony – zmniejszania wartości zobowiązań. Jak można to określić w prostszy sposób?

Otóż przychód to pewna kwota, którą uzyskał dany podmiot wskutek transakcji lub też w wyniku prowadzenia działalności. Co istotne, przychód można uzyskać nie tylko wskutek pracy na etacie, czy prowadząc działalność gospodarczą, ale także wskutek innych czynności o charakterze handlowym, jak np. wynajem mieszkania.

WAŻNE! Przychód nie odzwierciedla rzeczywistej kondycji finansowej naszego budżetu.

Jak to możliwe? Otóż przychód to jest zarobek, ale bez uwzględnienia faktycznych kosztów nakładu pracy!

Co może być przychodem? Regulacje prawne

Ustrój wolnorynkowy wymaga jednak szczegółowego opisu i regulacji wszystkich zjawisk i pojęć, celem zabezpieczenia wszystkich zainteresowanych stron rynku. I tak – przykładowo - w Ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych wylistowane zostały zasady określające, jak przychód może zostać uzyskany. Ustawodawca w art. 12 rzeczonej ustawy ustanowił, że przychody mogą wynikać:

• ze stosunku służbowego, pracy, pracy nakładczej lub też spółdzielczej;
• ze świadczeń emerytalnych (też: przedemerytalnych) lub też rentowych;
• z działalności rolniczej (lub innej formy produkcji rolnej, np. spółdzielczej).

Przychód może przybierać poza płacą zasadniczą formę wynagrodzenia za przepracowane nadgodziny, dodatków, nagród, różnego rodzaju świadczeń, w tym pieniężnych ponoszonych na rzecz pracownika, a nawet za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.

Podstawowe typy przychodów

Na mocy prawodawstwa wyróżnić można trzy rodzaje przychodów o podstawowym charakterze, są to:

• przychody ze sprzedaży – mianem tym określa się określa wszystkie przychody będące efektem sprzedaży produktów czy też wyrobów, a także wykonanych usług czy robót;
• przychody finansowe – są to otrzymane wpłaty za zrealizowane transakcje o charakterze finansowym, jak np. zamknięcie lokaty;
• przychody operacyjne – zalicza się tu przykładowo odszkodowania, które są efektem  prowadzonej działalności w wymiarze operacyjnym.

Co to jest koszt uzyskania przychodu?

Podstawowe rozróżnienie między przychodem a dochodem to tzw. koszty uzyskania przychodu. Są to - w zwięzłym i prostym ujęciu – wszystkie poniesione wydatki, które wynikają z konieczności uzyskania, zachowania, albo zabezpieczenia przychodu. Zgodnie z literą prawa, koszty uzyskania przychodu mogą być ponoszone przez przedsiębiorcę prowadzącego pozarolniczą działalność gospodarczą. Co się z tym wiąże jednak, to obowiązek odpowiedniej dokumentacji takich kosztów, które absolutnie nie mogą nosić cech wydatków osobistych.

Z racji osobliwego charakteru pojęcia kosztów uzyskania przychodu, ustawodawca określił koszty zawinione przez podatnika, czyli takie, które nie mogą zostać potraktowane, jako droga do uzyskania przychodu. Są to przykładowo:

• kary finansowe;
• środki służące spłacie pożyczek czy kredytów;
• mandaty, grzywny, zajęcia komornicze (wraz z odsetkami);
• sankcje administracyjne;
• podatki dochodowe;
• i inne (więcej: art. 23 Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Koszty uzyskania przychodu dzieli się jeszcze na te o charakterze:

• bezpośrednim – związanym z uzyskaniem przychodu, jak np. zakup towaru;
• pośrednim – związane z prowadzeniem działalności, jak np. czynsz za najem biura.

Dochód = przychód po odliczeniu kosztów jego uzyskania

Dochodem należy nazwać rzeczywisty zarobek danego podmiotu, który jest efektem konkretnych działań lub transakcji. Zarobek ten jest de facto uzyskanym czystym zyskiem.

WAŻNE: dochód powstaje wyłącznie w sytuacji zaistnienia przychodu, a ich wartości są praktycznie zawsze inne, przy czym przychód musi być wyższy od dochodu.

Mówiąc o dochodzie można dodatkowo wyróżnić dwie jego kategorie ze względu na typ nadwyżki przychodów nad kosztami ich uzyskania. Mówi się zatem o dochodzie:

• netto – z uwzględnieniem należnego podatku dochodowego;
• brutto – przed opodatkowaniem.

Przychód a dochód – jak obliczać?

Dla skutecznego zobrazowania różnicy między przychodem a dochodem, warto posłużyć się przykładem.

Pan Franciszek prowadzi salon fryzjerski. W danym miesiącu:

1. uzyskał przychody w wysokości X
2. ale celem ich uzyskania musiał ponieść koszty Y (w postaci czynszu za najem lokalu i konieczności zakupu niezbędnych akcesoriów i środków
3. Jaki Pan Franciszek uzyskał dochód? Y – X = Z

Działanie to wydaje się być proste, dochód do czysty zysk po odliczeniu od przychodu wszelkich kosztów związanych z jego uzyskaniem. Natomiast w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej należy pamiętać o szczegółach dotyczących zarówno dopuszczalnych źródeł uzyskiwania przychodu, jak również możliwych jego kosztów