Ile wynosi podatek od darowizny?

Zostałeś obdarowany nieruchomością, pieniędzmi lub wartościowymi przedmiotami? Pamiętać, że wiąże się to z obowiązkiem podatkowym wobec fiskusa. Jest to ważne, aby uniknąć przykrych konsekwencji. Ile wynosi podatek od darowizny? Kto i kiedy ma obowiązek jego zapłaty? To jedne z najważniejszych kwestii, które omówimy w artykule.

Podatek od darowizny – co to jest?

Pojęcie to zostało unormowane w przepisach Kodeksu cywilnego. Zgodnie z zapisami, podatek od darowizny jest to forma umowy, polegająca na tym, że darczyńca zobowiąże się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem własnego majątku. Co to oznacza w praktyce? Najprościej darowizna polega na przekazaniu przez właściciela rzeczy, pieniędzy lub nieruchomości komuś innemu. Darowizna nie musi być formą materialną. W jej ramach można przykładowo przekazać prawo użytkowania wieczystego. Warunkiem tego, aby umowa doszła do skutku, jest to, aby obdarowany przyjął darowiznę. Kiedy ten fakt nastąpi, jego obowiązkiem będzie zapłacić należny podatek. Jego wysokość uzależniona będzie głównie od tego, kto nam dał darowiznę.

Podatek od darowizny 2022 – ile wynosi?

Na wysokość podatku od darowizny wpływ mają dwie rzeczy:

• wartość darowizny,
• grupa podatkowa, do której przynależą darczyńca i obdarowany.

Podatek od darowizny może zatem wynieść od 3 do 20% wartości darowizny. Zgodnie z Ustawą o podatku od spadków i darowizn wyróżniamy trzy grupy podatkowe, do której należą:

• I grupa podatkowa – małżonek, zstępni (syn, córka, wnuki, prawnuki), wstępni (matka, ojciec, dziadkowie), rodzeństwo, ojczym, macocha, pasierb, zięć, synowa, teściowie,
• II grupa podatkowa – zstępni rodzeństwa, ciocia, wujek, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
• III grupa podatkowa – pozostałe osoby niezaliczone do powyższych grup.

Każda z tych grup ma określoną kwotę wolną od podatku. I należną kwotę obliczamy tylko od nadwyżki podstawy opodatkowania. Aby go obliczyć, musimy wiedzieć, do jakiej grupy należy darczyńca i obdarowany. Wysokość kwoty wolnej w poszczególnych grupach wynosi: 

• 9 637 zł – dla I grupy podatkowej,
• 7 276 zł – dla II grupy podatkowej,
• 4 902 zł – dla III grupy podatkowej.

Jak obliczyć podatek od darowizny?

Zgodnie z przytoczoną wcześniej ustawą podatek naliczany tylko od nadwyżki podstawy opodatkowania. Przykładowo, jeżeli otrzymamy od rodziców rzecz, której wartość nie przekroczy 10278 zł, to nie będziemy musieli od takiej darowizny odprowadzać podatku. 

Poniżej przedstawiamy informację na temat podatku od darowizny 2022. Wysokość podatku jest inna dla każdej grupy podatkowej.

Dla I grupy podatkowej:

• od kwoty do 10 278 zł podatek wynosi 3%,
• 10 278 zł do 20 556 zł podatek wynosi 308,30 zł plus 5% nadwyżki ponad 10 278 zł,
• powyżej 20 556 podatek wynosi 822,20 zł plus 7% nadwyżki ponad 20 556 zł.

Dla II grupy podatkowej:

• od kwoty do 10 278 zł podatek wynosi 7%,
• 10 278 zł do 20 556 zł podatek wynosi 719,50 zł plus 9% od nadwyżki ponad 10 278 zł;
• powyżej 20 556 podatek wynosi 1 644,50 zł plus 12% od nadwyżki ponad 20 556 zł.

Dla III grupy podatkowej:

• od kwoty do 10 278 zł podatek wynosi 12%,
• 10 278 zł do 20 556 zł podatek wynosi 1 233,40 zł plus 16% od nadwyżki ponad 10 278 zł;
• powyżej 20 556 podatek wynosi 2 877,90 zł plus 20% od nadwyżki ponad 20 556 zł.

Podatek od darowizny – kto i kiedy go płaci?

Wiemy już, że podatek od darowizny płacimy tylko wtedy, kiedy darowizna przekroczy kwotę wolną od podatku. To, o czym należy dodatkowo pamiętać, że wartość przekazanych dóbr sumuje się przez okres 5 lat. Obowiązek podatkowy ciąży na osobie obdarowanej i to ona zobligowana jest do jego zapłaty. 

Kto jest zwolniony z podatku od darowizny?

Są jednak sytuacje, w których przyjęta darowizna, niezależnie od wartości jest całkowicie zwolniona z podatku. Mówimy tutaj o tzw. zerowej grupie podatkowej, wydzielonej z I grupy podatkowej. Jest to najbliższa rodzina, czyli: małżonek, małżonka, dzieci, wnuki, rodzice, dziadkowie, pasierb, pasierbica, rodzeństwo, ojczym i macocha. Ważne jest to, że mimo zwolnienia z podatku i tak mamy obowiązek zgłoszenia darowizny do urzędu skarbowego. Ustawowy czas to pół roku od dnia otrzymania środków. Obowiązkiem obdarowanego jest również udokumentowanie odbioru darowizny.

Jakie są konsekwencje niezgłoszenia darowizny?

Każde zatajenie darowizny przed urzędem skarbowym traktowane jest jako oszustwo podatkowe w przypadku kontroli fiskusa. Niezgłoszona darowizna wiąże się  z koniecznością uiszczenia opłaty karnej w wysokości 20% od wartości darowizny. Dodatkowo musimy liczyć się jeszcze z odpowiedzialnością karną skarbową, której wysokość uzależniona jest od stopnia, w jakim naraziliśmy budżet państwa na uszczuplenie podatku. Termin przedawnienia podatku od darowizny mija po upływie 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin podatku.